مبانی نظری سرمایه فکری و عملکرد مالی

قسمتی از متن:

مدیریت عملکرد، عبارت است از ایجاد نظامی برای به کارگیری اطلاعات مربوط به اندازه گیری عملکرد سازمان، از طریق به کارگیری نتایج ارزیابی عملکرد در تعیین اهداف، تخصیص منابع و آگاهی دادن به مدیران برای حفظ یا تغییر خط مشی فعلی به منظور دستیابی به اهداف.
سیستم مدیریت عملکرد، سیستمی است که طر حریزی عملکرد و تدوین برنامه ها، اجرای برنامه های تدوین شده، انجام ارزیابی با کمک نظام های ارزیابی و در نهایت بهسازی عملکرد از طریق انجام اقدامات اصلاحی بر اساس بازخوردهای دریافتی در مرحله ارزیابی عملکرد را تبیین می کند. هدف نهایی سیستم مدیریت عملکرد، تحقق عملکرد مورد انتظار از سازمان و بهبود مستمر است (طهرابند و همکاران،1388،ص5) .

از مهمترین محاسن اعمال سیستم مدیریت عملکرد می توان موارد ذیل را برشمرد :
تشخیص کمبودها، براورد نیازهای آموزش و پرورش ؛
ایجاد زمینه برای تعالی و پیشرفت کا رکنا ن؛
برقراری روش صحیح در امر واگذاری مزایا و امتیازات ؛
به وجود آمدن مبنایی منطقی و عادلانه برای تشخیص میزان شایستگی کارکنا ن؛
ایجاد نظام ترفیع معقول و مبتنی بر شایستگی و نیازهای آینده سازمان ها؛
کاهش نارضایتی و شکایت ناشی از تبعیض و اعمال نظرهای مغرضانه؛
علاقه مند کردن کارکنان ساعی به کار از طریق ایجاد نظام و تشویق و تنبیه منطقی ؛
به وجود آوردن امکان تعیین اعتبار و دقت آزمون های استخدامی (نورالسنا و همکاران،1391،ص3).



اهداف ارزیابی عملکرد
در مطالعه ی که فارمر (2004) از 147 سازمان خصوصی و دولتی در انگلستان به عمل آورده موارد مندرج در جدول(2-1)را بعنوان اهداف بکارگیری ارزیابی عملکرد معرفی نموده است. به طور کلی، می توان اهداف ارزیابی عملکرد را در سه مورد ذیل خلاصه نمود:
● تقویت حس برنامه ریزی، پاسخ گویی، مشارکت و شفافیت عملکردها
● شناسایی نقاط قوت و ضعف عملکردها
● تکامل، تعالی وبهبود مستمر عملکرد
ودر مجموع می توان هدف نهایی ارزیابی عملکرد را بهبود اثربخشی¬سازمانی دانست¬(شیخ زاده،1388، ص60).


رویکردهای سنجش عملکرد
از مهمترین اهداف بنگاه های اقتصادی، کسب سود در کوتاه مدت و افزایش ثروت اقتصادی مالکان در بلندمدت است. این مهم با اتخاذ تصمیمات منطقی در فرآیند سرمایه گذاری امکان پذیر می شود. اتخاذ تصمیمات منطقی رابطه ی مستقیمی با ارزیابی عملکرد بنگاه های اقتصادی دارد و ارزیابی عملکرد بنگاه های اقتصادی نیز نیازمند شناخت معیارها و شاخص ها است که در دو مجموعه شاخص های مالی و غیر مالی طبقه بندی میشود. اندیشمندان مدیریت، معیارهای عملکرد را در ابعاد مختلف طبقه بندی نموده اند که از جمله ی آن ها می توان به نظریه ی وستن و کاپلند اشاره کرد. وی ابعاد عملکرد را در شش بعد مهم شامل
رقابت، عملکرد مالی، کیفیت خدمات، انعطاف پذیری، نوآوری و نحوه استفاده از خدمات طبقه بندی کرد
(رهنمای رودپشتی ، 91 ) .
اندازه گیری عملکرد به عنوان فرایند تعیین میزان اثر بخشی و کارایی اقدامات گذشته (P802،2012 ،cho et al) و به عنوان یکی از ضروری تری زیرمجموعه های وظیفه کنترل – یکی از چهار عنـصر دانـش سـازمان و مدیریت- در سازمان هاست که به اندازه گیری و سنجش وضع موجود می پردازد تا بتوان از آن به عنوان مبنایی جهت تصمیم گیری در مورد ادامه، تعدیل و یا جلوگیری از کاری که در حال انجام است استفاده نمود . سیستم های ارزیابی عملکرد سازمان ها، یک مکانیزم مهم کنترل در راستای خط مشی ها و سیاست های کلی سازمان بوده و اطلاعات مهم و حیاتی را در خصوص میـزان تناسب و سازگاری عملکرد واحدها با برنامه ها، در اختیار مدیران قرار می دهند . البته وقوع این امر در گرو آن است که نظـام ارزیابی عملکرد از جامعیت کافی برخوردار باشد تا نتایج آن قابل استفاده بوده و تمام جوانب فعالیت ها را مدنظر قرار دهد
(متان و همکاران،1390،ص2).
درگذشته موفقیت سازمان ها تنها بر اساس سنجه های مالی ارزیابی میشود اما با افزایش رقابت در بازار، باید علاوه بر سنجه های مالی سایر جنبه های عملکرد سازمان نیز مدنظر قرار می گرفتند، از این رو با توجه به اهمیت اندازه گیری عملکرد برای سازمان ها،درسنجش عملکرد یک سازمان بایدعلاوه برابعاد مالی به ابعاد غیرمالی نیز پرداخته شود. به این منظور چارچوب ها و مدل های مختلفی برای سنجش عملکرد مطرح شدهاند که مدل های جایزه کیفیت اروپایی و جایزه مالکوم بالدریچ و چارچو ب هایی از قبیل هرم عملکرد و کارت امتیازی متوازن از این جمله اند (دانشفرد و همکاران،1389،ص58).
بطور کلی معیارهای مالی سنجش عملکرد به دلیل برخورداری از ویژگی هایی نظیر کمی و عینی بودن، نسبت به معیارهای غیر مالی ارجحیت دارند، اصولا معیارهای مالی را که تاکنون در رابطه با ارزیابی عملکرد مطرح شده است، می توان به دو دسته ی مدل های حسابداری و اقتصادی طبقه بندی کرد. در مدل های حسابداری، عملکرد شرکت با توجه به داده های حسابداری ارزیابی میشود. برخی از مهمترین این معیارها شامل سود 5، سود هر سهم ، جریان های نقدی آزاد ، نرخ بازده دارایی ها و نرخ بازده حقوق صاحبان سهام می باشند. در مدل های اقتصادی، عملکرد شرکت با توجه به قدرت کسب سود دارایی های موجود و سرمایه گذاری های بالقوه آن و با عنایت به نرخ بازده و نرخ هزینه ی سرمایه ارزیابی می گردد. مهمترین معیارهایی که در زمینه ارزیابی عملکرد با استفاده از معیارهای اقتصادی وجود دارندعبارتند از ارزش افزوده بازار و ارزش افزوده اقتصادی (مرادی و غفوری فرد،1391،ص3)
به هرحال باید در نظر داشت که سنجش عملکرد عبارت است از عمل اندازه گیری عملکرد ( Radnor & McGuire,2004 ). سنجش عملکرد دارای نقش مهمی است و یک ابزار مهم در اجرای استراتژی های رقابتی است که می تواند به بهبود عملکرد شرکت منجر شود (لشکری و همکاران، 1393،ص43)