مبانی نظری و ادبیات تحقیق خلاقیت کارکنان

افرادی که تفکر واگرا دارند در فکر و عمل خود با دیگران تفاوت دارند و از عرف و عادت دور می شوند و روشهای خلاق و جدید را به کار می برند.برعکس کسانی که از این خصوصیات برخوردار نیستند،تفکر همگرا دارند.

 فرآیند خلاقیت:
مراحل خلاقیت ممکن است به فعالیت قوه درک و خرد انسان ،یا مراحل مجزی ولی به هم پیوسته تعریف شود که انسان را به رهیافت هایی هدایت کند.نویسندگان و صاحب نظران این مراحل را به گونه های مختلف مطرح کرده اند.
فرآیند خلاقیت به ترتیب در برگیرنده مراحل روبروشدن با ایده یا مشکل، شدت روبرو شدن و رابطه روبرو شدن با محیط است که فرد خلاق را احاطه کرده است  (هایل مقدم،1382).
اتریک،(1974) ؛ از صاحب نظران مدیریت، فرآیند خلاقیت را از اندیشه تا عمل به سه مرحله تقسیم کرده است:
1)به وجود آوردن اندیشه   2)پرورش اندیشه   3)به کارگیری اندیشه
آلبرشت  (1987) ؛ مراحل خلاقیت عملی و قابل اجراتری را که از 5 مرحله تشکیل شده است،پیشنهاد می کند؛که عبارت اند از: جذب اطلاعات ؛ الهام ؛ آزمون ؛ پالایش ؛ عرضه.
وی معتقد است که شخص خلاق،اطلاعات پیرامون خود را جذب می کند و برای بررسی مسائل ، رهیافتهای مختلفی را مورد بررسی قرار می دهد.زمانی که ذهن فرد خلاق از اطلاعات خام انباشته شد،بطور غیر محسوس شروع به کار می کند و پس از تجزیه و تحلیل و ترکیب اطلاعات،رهیافتی برای مسئله ارائه می کند (هایل مقدم،1382).

ویژگی های فردی کارکنان خلاق:
افراد از نظر خلاقیت متفاوت هستند.کسی که زندگی خلاقی دارد، احساس توانمندی را در خود پرورش می دهد، بدنبال جبران ناکامی ها بوده و نیروهایش را در راه تحقق اهدافی که دارد بسیج می کند.این افراد نیز همچنین دارای ویژگی های دیگری از جمله عدم دلبستگی به مادیات، عدم انفعالی زندگی کردن، مشتاق و شیفته بودن و غیره است.
اما سازمان ها و شرکت ها با این تغییرات گسترده و دگرگونی های شگرف جهانی نیز در انتخاب افرادی هستند که خلاق و نوآور بوده و رهیافت های بدیع و خلاق برای مسائل پیچیده ارائه کنند. مهمترین ویژگی این سازمان ها انعطاف پذیری آنها در رویارویی با بحران هایی است که غالبا˝ ناشی از رقابت های اقتصادی دامن گیر آنها می شود.آنان با مسائل و تنگناها برخورد منطقی و محققانه داشته،در صورت نیاز به تغییر و تحول،پس از بررسی دقیق و عالمانه،آن را اعمال می کنند.ساختار خلاق،نمایان گر روابط واحدهای آن و نشان دهنده میزان انعطاف پذیری آن است.سازمان هایی که دارای ساختار غیرقابل انعطاف باشند،برای ایجاد همکاری و وحدت در دوران بحران،دچار آشفتگی می شوند (آمابیل،1998).
نگرش جدید دیگری تحت عنوان نگرش مدیریت بر مبنای انتظارات  مطرح شده است .که سعی در توسعه انتظارات والای انسانی دارد.این نگرش برتر و والاتر از سایر نگرش ها است، زیرا به جای تاکید بر عناصر عقلائی و عینی مدیریت، بر عنصر انسانی تکیه می کند. دلیل آن این است که با این نگرش مدیر تشویق می شود تا امر هدایت و رهبری را بر اساس انتظارات انجام دهد.چه این انتظارات بر مبنای مشتریان صورت پذیرد ، چه بر اساس کارکنان کلیه طرح های سازنده ،اقدامات و عملیات از انتظارات سرچشمه می گیرند.