مبانی نظری تحقیق برنامه ریزی استراتژیک

قسمتی از متن:

برنامه ریزی

برنامه ریزی[1] عبارت است از فرآیندی دارای مراحل مشخص و بهم پیوسته برای تولید یک خروجی منسجم در قالب سیستمی هماهنگ از تصمیمات برنامه ریزی فکر کردن راجع به آینده یا کنترل آن نیست بلکه فرآیندی است که می تواند در انجام این امور مورد استفاده قرار گیرد.

برنامه ریزی، تصمیم گیری در شکل معمول آن نیست بلکه از طریق فرآیند برنامه ریزی، مجموعه ای از تصمیمات هماهنگ اتخاذ می شود برنامه ریزی می تواند برای زمان حال یا آینده انجام شود.

برطبق این تعریف، تصمیم گیری های مقطعی و ناپیوسته و اتخاذ سیاستها برای پیشبرد سازمان در زمان حال یا آینده برنامه ریزی نیستند. برنامه ریزی متکی بر انتخاب و مرتبط ساختن حقایق است. حقایق مفاهیم واقعی، قابل آزمون و اندازه گیری هستند. دیدگاهها، عقاید، احساسات و ارزشها به عنوان حقایقی تلقی می شوند که فرآیند برنامه ریزی بر اساس آنها سازمان داده می شود. همانطور که اشاره شد برنامه ریزی صرفاً یک فرآیند تصمیم گیری نیست بلکه فرآیندی شامل روشن ساختن و تعریف حقایق و تشخیص تفاوت بین آنهاست یا به عبارتی گونه ای فرآیند ارزیابی است که در پایان آن، در انتخاب حقایق ارزیابی شده تصمیم گیری می شود]2[.

برنامه بیانی روشن، مستند و مشروح از مقاصد و تصمیمات است. برنامه خروجی فرآیند برنامه ریزی است اما برنامه ریزی یک فرآیند پیوسته است که پیش از اتخاذ هر تصمیمی آغاز شده و پس از اجرای آن تصمیم ادامه می یابد]19[.

برنامه ریزی استراتژیک

در کتاب آقای دکتر سید مهدی الوانی برنامه ریزی استراتژیک[1]، فرآیندی عنوان شده است که ضمن آن اهداف و خطوط کلی فعالیت ها و ماموریت های سازمان در دراز مدت تعیین می شود. در این نوع برنامه ریزی خصوصیاتی دیده می شود که مورد اتفاق نظر صاحب نظران قرار گرفته و ذیلا اشاره ای به آن خواهیم داشت.

الف) برنامه ریزی استراتژیک ارزش های حاکم بر جامعه، همچنین جهان بینی، اعنقادات و سنت های جامعه می باشد. جهان بینی ها، اعتقاد ها، و سنت های جامعه در برنامه ریزی جامع منعکس می شوند.

ب) برنامه ریزی استراتژیک معطوف به سوالات اصلی و مسائل اساسی سازمان است، در برنامه ریزی استراتژیک سوالاتی از قبیل، برنامه های امروز سازمان چیست؟ برنامه آتی چه باید باشد؟ امروز کجا هستیم و جهت گیری های آینده چیست؟ امکانات و منابع سازمان در آینده چه وضعیتی دارند و باید مصروف چه اهدافی گردند؟ مطرح می شوند.

ج) برنامه ریزی استراتژیک چهارچوبی برای برنامه ریزی و تصمیم گیری عملیاتی فراهم می آورد، در این نوع برنامه ریزی، مدیران به کمک خطوط تعیین شده قادر به اخذ تصمیمات سریع و صحیح در جهت اهداف اصلی سازمان می شود.

د) برنامه ریزی استراتژیک دارای دید بلند مدت بوده و افق های دورتری را در سازمان مطرح می نماید، و در این نوع برنامه ریزی به آینده های دور اشاره می شود تا موقعیت سازمان در بلند مدت ترسیم شود.

ه) برنامه ریزی استراتژیک در سطح عالی سازمان شکل می گیرد زیرا در این سطح است که تقریبا بطور همه جانبه ای اطلاعات لازم در مورد امکانات، منابع ، سازمان و انتظارات و توقعات در آن متمرکز است.

و) برنامه ریزی استراتژیک عملیات و اقدامات سازمان را در دوره های زمانی طولانی هماهنگ نموده و به آنها پیوستگی و انسجام می بخشد.